Öğrencinin okuyacağı kültür kitabını kim seçer?

Eğitim durumu ne olursa olsun, insanlar çocuklarına kültür kitabı alırken bir bilene, genellikle de çocuğunun öğretmenine sorar. Kitap bir çocuğa hediye olarak alınacaksa ayrıca titizlenilir; çocuğun yanşa, devam ettiği sınıf düzeyine uygun mu diye. Aile, çocukları için kitap seçiminde kültürel ihtiyaçlarını ayrıca gözetir. Eğer öğretmen öğrencilerine bir kitap öneriyorsa, önerdiği kitabı önce kendisi okur ya da okuması gerekir. Öğretmen (tabii meslek bilgisi ve etiğine sahip olanı) dili, görsel tasarımı, resim yazı ilişkisi, yazı karakteri ve puntosu gibi ayrıntılara da bakar.

Öykü, roman, şiir gibi kültür kitapları öğrencilere zorla aldırılamaz ve okutulamaz. Öğretmenin (ama kesinlikle öğretmenin), doğrudan bir dersin amacına erişmek için önermesi dışında ders kitapları dışındaki kitaplardan yararlanılması, alınması, okunması tercihi öğrenciye aittir. Etik olan bu olmakla birlikte, yasal dayanak 12.09.2012/28409 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliğinin 37. Maddesindeki “Bakanlık tarafından belirlenmeyen ders kitapları ile okutulacak diğer eğitim araçları öğrencilere aldırılamaz.” hükmüdür. Maddedeki “aldırılamaz”, maliyetin karşılanmasıyla ilgili olmayıp, zorlamayı engellemektedir.  Nitekim yönetmeliğin bu maddesi MEB’in her öğretim yılı yayımladığı genelgeleriyle de desteklenmektedir.  MEB, bu konuda yayımladığı 18.09.2014 tarihli son talimatında şöyle diyor “Bakanlığımızca öğretmen ve öğrencilerimize dağıtımı yapılan ders kitaplarının dışındaki diğer yardımcı materyallerin; okullarda/kurumlarda reklam ve tanıtımının yapılmaması, öğrencilerimize aldırılmaması, kullanımı konusunda zorlayıcı tutum içerisinde bulunulmaması…”

Esenler Kaymakamlığı/İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü, 10.03.2015 tarihli yazı ekinde Kutlu Doğum Haftası etkinlikleri kapsamında düzenlenecek bir yarışma için ilçedeki tüm ilkokul, ortaokul ve liselerdeki her bir öğrenciye dağıtılmak üzere üç farklı kitap (Gül Peygamberim, Siyer-i Nebi, Kurtarıcım Efendim Peygamberim) gönderiyor ve üst yazıda “kitapların tüm öğrencilere ulaştırılması”nı istiyor. Yukarıda izah etmeye çalıştığım gibi talimat hem etik hem yasal olmayan bir zorlama içeriyor. Adı geçen yönetmeliğin 31. maddesi Eğitim Bakanlığı’nın bizzat satın aldığı veya hibe olarak kabul edeceği kitapların bile yönetmelikte sıralanan ölçütlere uygunluk açısından Talim Terbiye Başkanlığı tarafından incelenmesini öngörür. Söz konusu kitaplar ve her gün medyada cinsiyetçi, ayrımcı, dinci bir güruhun hasta ruhunu tatmin eden ifadeleri aktarılan benzer kitaplarda Talim Terbiye onayı var mıdır? Umarım yoktur, aksi halde ilgili uzman kamu kuruluşu tarafından incelenmiş hali buysa diye ayrıca hayıflanmamız gerekecek.

Kaymakamlığının yazısından, adı geçen üç kitaptan Esenler’deki 100 bin öğrenciye kadar satın alınmış olduğunu anlıyoruz. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı kaleminden dini yayıncılar adına kitap pazarlamacılığı yapan sadece Esenler kaymakamlığı değil tabii. Son yıllarda hemen hemen tüm kaymakamlıklar Kültür Bakanlığı, il ve ilçe halk kütüphaneleri ve belediyeler benzer kitaplardan alıp okullara dağıtıyor. İki amaçları var; çocukların zihinsel gelişimini sekteye uğratmak, bir sürü sünepeye yazar/yayıncı adı altında kamu kaynaklarından para transfer etmek. Kıyısından köşesinden fikir içermediği için fikri eser sayılmayan, maliyeti sadece kâğıt ve baskı olan bu kitaplara ödenen paraya acıyorum.

Burada yine meslek haysiyetine sahip öğretmenlere ve bedava sirke baldan tatlıdır anlayışından uzak öğrenci velilerine görev düşüyor: Özellikle öğretmen, birilerinin kendince uygun bulduğu kitapları öğrencisinin zihinsel gelişimine olumsuz etkisi yönünden denetime tabi tutmalı. Öğretmenin, programın uygulayıcısı ve sınıfının/dersinin sorumlusu olarak, uygun bulmadığı materyali onaylanmış da olsa kullanmama hakkı var. Veli de, 14 yaşına gelen kız çocuklarının evlendirilebilmesi ve erkeklere, ölümünden sonraki altı saat içinde eşleriyle cinsel ilişkiye girebilme hakkı veren yasa önerisinin sahibi Müslüman Kardeşler’in kurucusu Hasan El Benna’dan alacakları Ahlak Bilinci (Hasan El Benna’nın ahlak anlayışını anlatan ve Esenler Belediyesi’nin dağıttığı başka bir kitap) olamayacağını, bu kitabı gönderenlerin bürosu önünde yüzlerine karşı haykırmalıdır.

Yorumlar